Blog

Columbia ve California Üniversitesi'nden iki öğretim üyesi trafikteki davranış biçimi ve park etme alışkanlıklarından etik sonuç çıkarmak maksadıyla Birleşmiş Milletler'deki diplomatların ödemedikleri otopark biletlerinin oranı üzerinden, o diplomatların mensup oldukları ülkelerin yolsuzluk endeksini çıkarmışlar. Diplomatik park etmeyle yolsuzluk arasında nasıl bir ilişki kurulmuş? Akademisyenler R. Fisman ve E. Miguel'in cevabı "Hatalı park etmek, yolsuzluğun standart tanımına harfiyen uymaktadır. Yani, şahsi amaçlar uğruna yetkiyi suiistimal etmek. Bu sebeple de bir diplomatın hatalı park etmesi, ülkesindeki yolsuzluk kültürünün göstergesidir." BM'deki diplomatlar kuralları öğrendikten sonra da bu alışkanlıklarını sürdürüyorlar. Dokunulmazlık zırhı olduğu için ödenmeyen otopark ücret fişleri cam sileceğine iliştiriliyor. Bu davranışları yolsuzluk endeksinde hem kendi hem de ülkeleri aleyhine karine oluşturuyor. Farklı kültür, inanç ve siyasi görüş sahibi olan ülke görevlilerin en karmaşık metropole çabucak ayak uydurması beklenemeyebilir. Park yasağı tabelası yerine “Buraya park etmeyi aklından bile geçirme diye” çoğumuza gülünç gelebilecek uygulamalar da var. 1997-2002 yılları arasında diplomatik misyon üyelerine kesilen 150 bin park fişinin 18 milyon dolara isabet ettiği, bilgisayar yardımıyla da tasnifi kolayca yapılıyor. İlk ondaki ülkeler; Mısır, Çad, Sudan, Mozambik, Arnavutluk, Angola, Senegal ve Pakistan. Hatalı park etmeyle park ücreti ödemeyen diplomatlar hemen hemen aynı ülkeler. Bir Bulgaristan park fişi endeksinde farklı olarak ilk onda bulunuyor. 2002 yılından sonra New York'da bu verilere göre tedbirler alınıyor ve Park fişi ödemeyen ülkelerin diplomatik plaka sayısı beşten üçe indiriliyor. Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün 2006 raporuna göre Türkiye yolsuzluk sıralamasında 60'ıncı sırada. Önceki yıllara göre artan bir iyileşme trendi var. Raportörlere göre Türk diplomatlar, Balkan ve Ortadoğu ülkeleri diplomatları gibi hatalı park ediyor,ancak diğerlerinin aksine otopark fişlerinin bedelini ödüyor. Hem parklanma hemde ücret ödemede başarılı ülkeler disiplinli İskandinav ülkeleri. Raporun yöntem ve gerekçe bölümünde yabancı diplomatların ülkelerindeki yolsuzluk kültürünü NY'a ve BM'e taşıdıkları, Türk diplomatların imtiyazı kötüye kullanmadıkları belirtiliyor. İnsanın karakteristik dokusu, eğitim, kültür, sosyo-ekonomik ve kültürel yapısı davranış ve sosyal hayata yansımaları her alanda kendini gösterir. Demek oluyorki genelde, bir vatandaşın yetişme tarzı ve alışkanlıkları kişi ve ülkenin profilini ortaya koyabiliyor. Bu incelemeyi, formatında bazı değişikliler yapmak suretiyle istenilen bilgiye ulaşmak için Dünya da bütün şehirlerde yapabilirsiniz. Acaba bizim şehirlerimize uygun sorularla insan davranış ve eğilimlerine yönelik ne gibi sonuçlar çıkarılır. Şehirleşme ve şehirli olmaya doğru hızlı adımlar attığımız bu zaman dilimi içinde her alanda daha sonraki olası sıkıntıları en aza indirecek “ÖN” tedbirler almak maliyetleri azaltacağı açıktır.