Marmaray ve İstanbul'a etkisi
Kadir GURBETCİDünyanın birçok maddeten gelişmiş ülkesin de devam eden durgunluğa rağmen,Türkiye'de her alanda ezber bozuluyor. Saymanın uzun süreceği bu istatisdiki verileri takip etmek, kolay olmasa gerek. Geçmiş yılların hantallıkları ve tek düze faaliyetleri yerine, dinamik ve agresif büyüyerek, defans yapmayan bir yönetim anlayışının ‘meyvelerini toplamak' mevcut iktidara nasip oldu. Mesela: Marmaray, oto tüp geçidi ve üçüncü köprü açıldıktan sonra; hangi araçlı ve yaya yolculuk sayılarını vereceğiz. Bir ve ikinci köprü, arabalı vapur, şehir hatları ve lastik tekerlekli özel ve toplu taşıma araçlarını kullanma oranları ne olacak? Hangi ulaşım aksında zarar başlayacak. Randevu saatlerine isabet oranın da ne düzeyde iyileşme sağlanacak. Emlak fiyatların da ki yükseliş, daha da artacak mı? İki kıta arasında oturanların iş talepleri, farklılık gösterecek mi? Bütün bu ve benzeri gelişmeleri yakında tanık olacağız. Asya ve Avrupa kıtalarını bir nevi entegre eden “asrın projesi” Marmaray, 29 Ekim 2013 de Söğütlüçeşme-Kazlıçeşme arasında 15 km'lik bölümü ile hizmete açılıyor. Sultan Abdülmecit'in hayal ettiği, Sultan Abdülhamit'in çizdirdiği 150 yıllık ‘rüya proje'; ile Londra-Pekin İpek yolunu da Marmara Denizinin 60 metre altından batırma tünelleriyle birbirine bağlayacak. Tamamı 76,3 km Gebze-Halkalı hattı demiryolu projesi olan bu hattın, yolculuk süresi 105 dakika. Üsküdar-Sirkeci arası 4 dakika. Yılda 1,5 milyon yolcu taşınacağı öngörülüyor. Bu konforlu, hızlı, ucuz, güvenilir ve diğer ulaşım araçlarıyla da bütüncül olarak çalışacak Marmaray : Her gün 450 bin civarında araç geçişi olan iki köprünün kısmen yükünü alacak. Bağlantılı olan istasyonlar da, Marmaray kullanılacağı için ciddi otopark talebi olabilir. Bu istasyonlar da, PR (park and ride) Park Et Devam Et noktaları ‘uygun fiyatla' Marmaray'ı besleyecek şekil de desteklenebilir. Arabalı ve Şehir Hatları vapurlarına, yolcu ve araç talebi düşebilir. Stres odaklı hastalıklar azalacağından, insan sağlığına katkı sağlanabilir. Kent eko-sistemine katkı sağlar. Karbondioksit salınımı ve sera gazı etkisi azalır. Türkiye'nin petrol, araç sahiplerinin yakıt maliyetleri azalır. Avrupa'da araçların trafik sıkışıklığından kaynaklanan, ‘dur-kak'ların en çok olduğu ülkemizde, hem yedek parça, hem yakıt, hem de emisyon azalmasına sebep olur. Zaman israfı önlenir, yolculuk sayısının artışına paralel olarak sosyalleşme de artar. Toplu taşıma( intermodal sistem) yolcu artışına paralel olarak, toplu ulaşım kültürü pekişir. Şehir'de yaşayanların ülke, millet sevgisi artmakla beraber, özgüvenleri de artar. Raylı sistem uzunluk ve kullanımı, gelişmişlik ölçütüdür. Raylı sistem'in hem ekonomisi hem de deneyimli uzman ve iş gücü gelişir. Muhakkak başka parametrelerden de söz edilebilir. Gerçek şu ki; Marmarayla beraber, lastik tekerlekli tüp geçiş ve üçüncü köprü, İstanbulluların alışkanlıklarını olumlu yönde derinden etkileyecektir. Marmaray, bu etkilenmenin ‘artçı' dalgasıdır. Bu dalganın yansımaları iyi incelenirse, diğer dev projeler devreye girdiğin de uyum süreci kolaylaşır. Şehirler de yaşamak bilinçli olmayı ve takım oyununun bir parçası gibi davranmayı da gerektirir. Belgeseller de gördüğümüz ve ‘iç çekerek' izlediğimiz, üzülüp ümitsizliğe kapıldığımız büyük projelere dokunabilmek, istifade edebilmek ve bu projelerin yapımına irade koyabilmek bahtiyarlık vesilesi olsa gerek.